REVIEW SÁCH TÔI LÀ BÊTÔ

Tác giả: Nguyễn Nhật Ánh

Đến với “Tôi là Bê tô”, bạn sẽ được trở về thế giới tuổi thơ tràn đầy ngây thơ, trong sáng, với những suy nghĩ giản đơn của con trẻ, đồng thời rút ra những chiêm nghiệm quý giá về cuộc sống. Qua lời kể của nhân vật chính là chú chó Bê tô, bạn sẽ cảm thấy cuộc đời này thật tươi đẹp biết bao, và có đến 325 điều thú vị trong cuộc sống mà bạn sẽ chẳng bao giờ nhận ra nếu không có lời “nhắc nhở” của chú chó Binô. Mặc dù là cuốn sách được viết cho con trẻ, nhưng bạn vẫn sẽ rút ra được hàng tá những bài học về thiện ác, về tình bạn, tình yêu, tình thân,... Với giọng văn nhẹ nhàng, Nguyễn Nhật Ánh đã dẫn dắt người đọc đến thế giới tuổi thơ, nơi có những kỷ niệm đẹp đẽ không thể phai mờ.

Tác giả Nguyễn Nhật Ánh

Nếu là một người mê sách, chắc hẳn bạn cũng không còn xa lạ gì với cái tên Nguyễn Nhật Ánh, một nhà văn viết văn cho trẻ em. Ông chia sẻ “Tôi xa quê từ rất sớm. Có lẽ vì vậy, đối với tôi tuổi thơ là một vùng trời luôn lung linh trong ký ức. Tôi vẫn còn nhớ rõ hình ảnh những trưa hè tuổi thơ, tôi ngồi trong vườn cây nhà dì chơi đùa ra sao với các anh chị con dì, nhớ những ngày trốn học đi tắm sông, mẹ tôi phải lặn lội đi tìm, nhớ những cánh diều trong sân trường tiểu học, nhớ cây trứng cá sai trái ở ngoài cửa sổ lớp tôi…” Bạn cũng sẽ nhìn thấy nỗi nhớ này trong tác phẩm “Tôi là Bê tô”, qua những dòng thơ, và qua lời chia sẻ của Bê tô.

Giữ mùa, cất tháng, giấu chiêm bao

Đôi mắt tôi cay hạt bụi nào

Khóc trong trí nhớ bờ tre nhỏ

Chuồn chuồn còn tắm ở cầu ao?

Xe đò chỉ chạy một ngày thôi

Bảy nhánh sông thêm bốn ngọn đồi

Nằm nghe chìa khoá xoay trong ổ

Mới biết thời gian đóng cửa rồi

Lại một năm xa chắc chẳng về

Tháng mười lũ quét trắng cơn mê

Ở đây áo ấm, trời lên Tết

Con dế giang hồ đang nhớ quê…

Thế giới hồn nhiên của Bê tô

Bê tô là một chú cún bình thường như bao chú cún khác, sống với gia đình chị Ni từ năm 1994. Chú sống rất vui vẻ bên cạnh những người chủ thân yêu của mình, mặc dù sở thích của chú là gặm giày. “Bạn thử gặm một chiếc giày đi, vừa nhá vừa nhay nhay, vừa lắc mạnh đầu cho nó nảy qua nảy lại.” Sau những lời trách mắng, than phiền của mọi người, bà cố chị Ni vẫn bênh vực: “Một con cún không nghịch ngợm là một con cún bỏ đi.” Tôi rất ấn tượng với câu nói này của bà cố. Thử nghĩ xem trong xã hội hiện đại ngày nay, khi con trẻ được tiếp xúc với công nghệ hiện đại, chúng không còn có nhiều cơ hội được bay nhảy ngoài thiên nhiên, chúng phải tham gia những lớp học thêm sau giờ học. Trẻ em ngày nay biết nghe lời nhiều lắm, nhưng chúng cũng đang đánh mất cái vẻ ngây thơ, vô tư nghịch ngợm. Liệu chúng có đang đánh mất tuổi thơ của mình?

Một chú cún cũng có những đánh giá về thiện ác của riêng mình. Trong con mắt của lũ cún, cái ác cho dù được ngụy trang nhưng cũng không thể che đậy được mùi xú uế phát ra từ sâu trong tâm hồn. Và chúng phải tự tìm ra cách riêng của mình để tránh xa cái ác, một cách riêng hoàn toàn khác với cách của con người. Và bạn biết không, đôi khi những thứ đơn giản lại khiến cho cuộc đời trở nên tốt đẹp và đáng sống hơn…

Nếu giỏi ngụy trang, kẻ ác có thể nở nụ cười từ bi và thốt lên những lời ngon ngọt như vớt ra từ một hũ đường. Nhưng hắn ta vẫn không che giấu được cái mùi ác. Đó là một thứ mùi rất khó diễn tả. Nó chua chua, lờm lợm và dĩ nhiên phát ra từ một tâm hồn xú uế.

Mãi về sau này tôi mới biết bọn cún chúng tôi chỉ được coi là thực sự trưởng thành khi đã học được cách nhìn đời bằng... mũi. Đó là khác biệt quan trọng nhất giữa chúng tôi và loài người. Và điều đó cắt nghĩa tại sao trong thế giới chúng tôi có thể có đớn đau, có bất hạnh, cả chết chóc, nhưng hầu như không có cái gọi là bi kịch.

Nhờ cái mũi thông tuệ đó, lịch sử của chúng tôi chưa bao giờ nhầm lẫn, nên chưa bao giờ phải bôi xóa hoặc viết lại. Cũng với lý do đó, chúng tôi chưa hề sản sinh ra gã cún nào có tên là Shakespeare. Bởi điều đó thực sự là không cần thiết.

Kể về Bê tô, không thể không nhắc đến tình bạn đẹp đẽ giữa chú và chú cún Binô, được chị Ni nhận nuôi không lâu sau đó - người bạn tri kỉ cùng nhau đi qua biết bao những vui buồn trong cuộc sống. Bạn sẽ cảm thấy cực kỳ bất ngờ trước những điều mới mẻ mà “nhà hiền triết” Binô mang lại. Đến Bê tô còn phải há hốc mõm khi nghe danh sách 325 điều thú vị (và còn tăng nữa trong tương lai) mà Binô phải mất cả ngày để liệt kê ra hết, sau đó là gật gù đồng ý.

Nhưng ngay cả nhà hiền triết cũng sẽ có những nỗi sợ hãi riêng. Binô thích leo cầu thang, nhưng lại sợ xuống cầu thang. Cũng giống như chị Ni, sợ ma nhưng lại thích xem phim ma. Con người ta đôi khi thật kỳ lạ phải không nào. Chiêm nghiệm nỗi sợ hãi sẽ khiến người ta mạnh mẽ hơn, nhưng chỉ khi nào người ta cố gắng tìm ra cách giải quyết vấn đề thôi, Bê tô đã dạy tôi như thế.

Mười bậc thang giữa căn gác và sàn nhà không phải là khoảng cách không thể chinh phục được. Nhưng khi bạn không thắng được nỗi sợ hãi trong lòng thì bạn sẽ không chinh phục được bất cứ điều gì trong cuộc sống.

Trong thế giới của Bê tô, một người bạn xấu bao giờ cũng là người bạn quyến rũ nhất. “Thật không có gì đáng chán hơn một người bạn lúc nào cũng rủ rê học bài hay làm bài. Một đứa bạn hấp dẫn là một đưa bạn lúc nào cũng xúi ta làm những điều không nên làm và không làm những điều lẽ ra đáng phải làm.” Lũ cún (hay lũ trẻ con), chúng hùa nhau nghịch ngợm, phá phách, đùa vui. Ôi những hồi ức tuổi thơ! Nhưng sau tất cả, tình bạn của lũ cún đơn giản lắm, ngay cả khi hình ảnh của người bạn đó tan vỡ, thì chúng cũng không tìm thấy lý do gì để không yêu những mảnh vỡ đó. Tình bạn là một điều gì đó thật kỳ diệu, ta trân quý nó, một cách vô điều kiện.

Màu yêu thích nhất?

- Màu trắng.

- Vì nó sạch sẽ?

- Không. Vì đó là màu lông của người bạn tốt nhất của tao.

Tôi thấy cặp mắt Binô đưa qua đưa lại, long lanh như hai giọt nước.

Binô hiểu tôi muốn nói gì. Nó hiểu rằng khi ta yêu ai bao giờ cũng yêu tất cả những gì thuộc về người đó, cả điều hay lẫn điều dở. Cả những điều không hay không dở.

Bên cạnh những ký ức vui vẻ đó, đôi lúc tìm sự bình yên êm đềm trong một khoảnh khắc nào đó cũng thật đáng giá biết bao. “Một lúc nào đó, tâm trí bất chợt lãng đi những bon chen thường nhật để ngẩn ngơ trước tiếng chim hót đầu ngày hay xúc động trước một bông hồng nở muộn bên bậu cửa sổ, bạn sẽ thấy hạnh phúc đôi khi đơn sơ, giản dị biết chừng nào.” Bạn có thể tìm thấy khoảnh khắc đó bất cứ nơi đâu, bất cứ khi nào trong ngày. Như một buổi chiều đi trên con đường ngược nắng chẳng hạn. Khung cảnh xung quanh sẽ trở nên sáng rỡ hơn, những đám mây sẽ dịu dàng hơn, hàng cây bên đường sẽ xanh hơn, và tâm hồn bạn cũng trở nên thiện lương và hiền lành hơn.

Một chú chó cũng có ước mơ, và ước mơ của Bê tô là trở thành một chú chó kéo xe. Khi Binô nói rằng ước mơ của Bê tô không thể trở thành hiện thực, Bê tô quả quyết rằng:

Bắc Cực dù ở tận đâu đâu

Đi hết ngày dài tới đêm thâu

Đi hoài như thế không ngừng nghỉ

Cũng có ngày tới được chứ sao!

Đúng rồi, chỉ cần kiên trì và có đủ niềm đam mê thì ước mơ là gì cũng đâu là vấn đề. Điều quan trọng là bạn đã sống với nó, sống được là chính mình. “Gặp một chú lùn ước mơ lớn lên sẽ chơi bóng rổ hay một chú bé bị dị tật ở chân nuôi mộng sau này trở thành ngôi sao bóng đá thì đó không phải là điều mà bạn nên chế nhạo.”

Con người có cách thể hiện tình cảm của mình, loài chó cũng thế. Khi phải rời xa người chủ thân yêu của mình, những chú chó chắc chắn là một trong những người buồn nhất. Bạn sẽ chẳng thể tìm được ai trung thành và yêu bạn hơn chú cún cưng của mình đâu! Tôi đã học được điều này từ Laica, chú chó của bà cố. Chú đã rất buồn rầu khi bà cố mất, tưởng chừng như thời khắc chia tay Laica đã không còn xa nữa. Nhưng một người vẫn luôn sống trong ký ức của ai đó, thì người đó sẽ không bao giờ chết.

Đúng như nhà hiền triết Binô nói, một người này có thể sống trong ký ức của một người kia, không chỉ hình ảnh mà cả tiếng nói lẫn thái độ.

Bạn đã bao giờ bắt gặp những cuộc trò chuyện trong tâm tưởng chưa? Trong nhiều trường hợp, những cuộc trò chuyện như vậy lại sống động hơn và chân thật hơn khi đối mặt ngoài đời.

Có thể bạn không tin những gì tôi nói nhưng nếu bạn biết rằng trong vương quốc của tâm tưởng, nơi con người ta không cần phải vót nhọn thái độ theo hoàn cảnh, không cần phải thu xếp lời ăn tiếng nói để sự thẳng thắn khỏi bị đánh lưới thì bờ cõi của sự chân thật được mở rộng đến vô biên và mỗi ý kiến cá nhân đều có một ngai vàng tráng lệ của riêng mình.

Những bài học quý giá từ “Tôi là Bê tô”

Có đến hàng chục, thậm chí hàng trăm những điều mà bạn có thể cảm nhận qua lời kể của Bê tô. Mỗi một trong số chúng đều khiến chúng ta như khám phá ra một chân lý sống mới. Sau đây sẽ là một số bài học mà Bê tô đã “vô tình” kể cho người đọc:

1. Có vô vàn những điều thú vị trong cuộc sống được giấu kín ở một ngóc ngách nào đó mà người ta phải tìm tòi, lục lọi và chiêm nghiệm.
2. Khi bạn không được sống là chính bản thân mình, sống đúng với nghĩa vụ và trách nhiệm của mình, thì bạn không có tự do.
3. Vẻ ngoài đẹp đẽ sẽ chẳng thể nào che giấu được tâm hồn hôi hám bốc mùi. “Con người ta có thể sống bằng nhiều cách. Và cũng có thể chết bằng nhiều cách. Có những người chết ngay lúc còn đang sống.”
4. Tình bạn thuần khiết là điều thật đáng trân quý, không mưu toan, vụ lợi, chỉ có yêu thương vô điều kiện.
5. Tình yêu quê hương luôn thường trực trong mỗi con người chúng ta, dù là cách xa 200m hay nửa vòng trái đất, chúng ta sẽ luôn có suy nghĩ hướng về “nhà”.
6. “Ước mơ không chỉ là chiếc bàn là tinh thần giúp bạn ủi thẳng những nếp nhăn của số phận mà còn là cách để bạn bắt gặp hình ảnh của Thượng đế trong bản thân mình.”
7. “Nếu chúng ta vẫn luôn sống trong ký ức của một ai đó, chúng ta sẽ không bao giờ chết.”
8. “Tôi là Bê tô”. Bạn hãy thử gọi tên mình xem, bạn sẽ cảm thấy lòng mình đang nảy mầm mọt thứ cảm xúc tên là niềm hân hoan, vui sướng và kiêu hãnh.

Lời kết

Qua lời văn nhẹ nhàng, hồn nhiên, trong trẻo của Nguyễn Nhật Ánh, thế giới của một chú cún con đã được khắc họa thật sinh động và phong phú. Tác giả kể về những câu chuyện hàng ngày mà Bê tô trải qua, từ việc tranh nhau chiếc xương gà đến việc bàn kế hoạch với Binô để được ba chị Ni cho đồ ăn. Mọi chi tiết đều hết sức tự nhiên, hài hước, dí dỏm, và tác giả cũng không quên rút ra những bài học sau từng sự việc. Độc giả như bị cuốn theo từng suy nghĩ của Bê tô, trở lại những năm tháng tuổi thơ đẹp đẽ. “Tôi là Bê tô” thực sự là một cuốn sách đáng đọc nếu bạn tạm thời muốn gác lại những lo nghĩ của người lớn để được thanh lọc, tẩy rửa tâm hồn, như nhà phê bình văn học Phạm Xuân Nguyên đã nhận xét: “Nhẹ nhàng và thâm thúy, cuốn hút từ đầu đến cuối, cuốn truyện làm bật cười con trẻ và làm trầm tư người lớn.”