REVIEW SÁCH ĐỨA TRẺ HƯ

Tác giả: Tử Kim Trần

Mỗi một người trưởng thành đều đã từng là một đứa trẻ trong quá khứ. Thế nhưng, liệu trẻ em có vô tội, ngây thơ như những gì chúng ta từng nghĩ? Có người từng nói: “Trẻ em như một tờ giấy trắng, chúng sẽ là những tác phẩm hay hoặc dở đều phụ thuộc vào những gì bạn viết lên trang giấy ấy”. Cho tới khi khép lại những trang sách cuối cùng của Đứa Trẻ Hư, văng vẳng bên tai tôi luôn là câu nói của người xa lạ ấy.

Mỗi khi nhắc đến những đứa trẻ, liệu trong ý nghĩ của bạn có khi nào không bật lên một từ trong sáng, dù chỉ trong thoáng chốc? Có lẽ bạn sẽ cho rằng câu hỏi này của tôi thật kỳ lạ, chẳng phải đó là một điều quá hiển nhiên hay sao? Nếu bạn cũng như tôi, là một người luôn hoài nghi về những giá trị quan của mình, có lẽ đã đến lúc những suy nghĩ đó nên được chúng ta kiểm chứng lại. Trẻ em như tờ giấy trắng, nhưng liệu có phải chúng luôn ngây thơ không hiểu chuyện như những gì ta từng nghĩ? Đằng sau những vết mực đen trên những tờ giấy trắng hiển hiện những nỗi đau như thế nào? Luật pháp liệu có thực sự hữu ích, hay làm tổn hại đến tương lai của chúng? Thay đổi suy nghĩ vốn không dễ dàng, và nếu bạn đã sẵn sàng, có lẽ chúng ta có thể tìm thấy câu trả lời cho riêng mình qua một tác phẩm văn học trinh thám rất nổi tiếng của tác giả Tử Kim Trần - Đứa Trẻ Hư.

Vài nét về tác giả

Tử Kim Trần là một tác giả trinh thám của Trung Quốc. Là một tác giả chuyên viết về tội phạm trí tuệ cao với những thủ pháp gây án tinh vi, hoàn mỹ, những tác phẩm của ông luôn mang một sức hút lớn đối với cộng đồng yêu thích văn học trinh thám. Hầu hết các tác phẩm trinh thám đều có một điểm chung đặc biệt: thay vì dẫn dắt độc giả suy đoán ra hung thủ thực sự, ông cho chúng ta biết trước hung thủ là ai ngay từ mở đầu câu chuyện. Bạn đọc có thể sẽ tự hỏi, nếu đã biết trước hung thủ, làm sao có thể tận hưởng sự thú vị của một câu chuyện trinh thám? Tuy nhiên, đó cũng là một điểm gây hấp dẫn người đọc trong những tác phẩm của ông. Dù cho độc giả đã biết trước được hung thủ, câu chuyện vẫn không mất đi nét cuốn hút riêng biệt của nó.

Những tác phẩm của Tử Kim Trần không chỉ nổi tiếng về yếu tố trinh thám đầy lôi cuốn, hấp dẫn với những vụ án đặc biệt, được thực thi một cách tinh vi, mà còn mang tính hiện thực cao, phản ánh những khía cạnh tăm tối trong xã hội Trung Quốc. Độc giả đam mê trinh thám Trung Quốc thường không khó để phân biệt Tử Kim Trần với những tác giả trinh thám nổi tiếng khác bởi giọng văn rất đặc trưng của ông. Không phóng đại sự việc, không mùi mẫn tình cảm, phong cách đặc trưng của Tử Kim Trần có sự phũ phàng, lạnh lùng nhưng lại đặc biệt lôi cuốn. Mỗi khi khép lại một tác phẩm, đọng lại trong lòng độc giả luôn là những dư âm dai dẳng, có phần ám ảnh. Mới đầu, sự khô khan, lạnh lùng trong những câu chữ có thể sẽ khiến nhiều bạn đọc khó mà tiếp nhận nổi. Nhiều lúc thực muốn bỏ quyển sách trong tay xuống, nhưng rồi lại bứt rứt cầm lên, nuốt từng cái vị khô khan cằn cỗi ấy; đến một lúc nào đó bỗng nhiên nhận ra, mình đã trở thành một độc giả trung thành của ông tự lúc nào chẳng hay.

Giới thiệu về tác phẩm

Đứa Trẻ Hư là tác phẩm thứ ba được xuất bản ở Việt Nam của Tử Kim Trần, sau hai cuốn sách khác cũng rất nổi tiếng với độc giả yêu thích truyện trinh thám Mưu sát và Sự trả thù hoàn hảo. Trẻ em là trung tâm chủ đạo của tác phẩm này. Đứa Trẻ Hư là câu chuyện về ba đứa trẻ: Chu Triều Dương, Đinh Hạo, Phổ Phổ. Mỗi đứa trẻ mang trong mình một hoàn cảnh khác nhau, nhưng tựu chung đều mang trong mình nỗi đau đớn của những tờ giấy trắng đã lấm lem vết mực đời. Mở đầu giống như một câu chuyện tiểu thuyết, nhưng càng đọc, ta càng ngờ ngợ về những điều kỳ lạ ẩn giấu đằng sau những câu chữ, tâm lý của nhân vật. Để rồi đến khi đọc đến hồi kết thúc, ta chợt nhớ ra thể loại chính của cuốn sách này - nếu đã từng được biết trước bởi một kết thúc không ngờ tới, đúng như một câu chuyện trinh thám nên có.

Đứa Trẻ Hư là một tác phẩm thể hiện đan xen nhiều vấn nạn nhức nhối của xã hội: ấu dâm, bạo hành, trọng nam khinh nữ, suy thoái đạo đức… Đến với Đứa Trẻ Hư, ta phải nhìn vào sự thật rằng, trẻ con vốn dĩ không vô hại như ta tưởng.

Sơ lược cốt truyện

Chu Triều Dương, một học sinh cấp hai có thành tích học tập xuất sắc nhất toàn trường. Một ngày nọ, người bạn cũ từ thời tiểu học bỗng dưng tìm đến cùng một đứa em kết nghĩa, nói với cậu rằng họ bỏ trốn khỏi cô nhi viện và đến tìm cậu ở nhờ. Ba đứa trẻ, ba số phận khác nhau, khi đó đều không biết rằng, số phận của cả ba đứa từ đó đột ngột rẽ hướng tới một cái kết mà không ai có thể ngờ tới sau này.

Ba đứa trẻ tình cờ quay được một đoạn bằng chứng tố cáo Trương Đông Thăng mưu sát cha mẹ vợ anh ta, và tiến hành tống tiền.

Chu Triều Dương vô tình ngộ sát đứa em gái cùng cha khác mẹ, chỉ có hai người bạn duy nhất chứng kiến. Không một ai tin cậu đã ra tay giết chết em gái, chỉ có bà mẹ kế là liên tục nghi ngờ cậu. Trong quá trình tìm hiểu, cảnh sát đã tìm ra một vài manh mối đáng ngờ…

Cảm nhận về nhân vật

Có những đứa trẻ được sinh ra trong gia đình hạnh phúc, và cũng có những mảnh đời bất hạnh phải lưu lạc từ thuở còn bé thơ. Đinh Hạo và Phổ Phổ là những đứa trẻ như vậy, thậm chí hoàn cảnh của chúng còn éo le hơn những đứa trẻ mồ côi khác. Cả hai đứa đều đến từ một trại trẻ mồ côi, nhưng vốn dĩ lại không phải một trại trẻ mồ côi bình thường: đó là trại trẻ mồ côi thu nhận những đứa bé của gia đình sát nhân. Cuộc sống của những đứa trẻ như thế, vốn dĩ không thể dễ dàng, bởi những lời đàm tiếu công kích từ người ngoài cuộc sẽ luôn hướng vào chúng, chẳng bao giờ được buông tha. Hai đứa trẻ chính là minh chứng rõ ràng nhất cho sự suy đồi về đạo đức của người lớn trong xã hội. Trại trẻ mồ côi đáng nhẽ ra là một nơi nuôi nấng, chữa lành những trái tim vụn vỡ của những đứa nhỏ, lại trở thành nơi ngục tù giam hãm chúng trong sự hoành hành của những kẻ ác ôn giả danh nhân đạo. Hoàn cảnh sống tồi tệ đã tổn thương tinh thần chúng, khiến chúng sống trong sự ám ảnh, sợ hãi, bức chúng phải tìm đường chạy trốn khỏi nơi địa ngục này. Cuộc gặp gỡ giữa hai đứa trẻ và Chu Triều Dương tuy đã bẻ ngoặt tương lai của chúng, nhưng cũng mang lại cho chúng một tình bạn ấm áp nhất, sưởi ấm trái tim nho nhỏ lạnh giá vì mưu mô của người lớn. Thế nhưng, hạnh phúc chẳng thể thắng nổi thời gian, bước ngoặt tương lai đã tạo ra một hố đen quá lớn, đẩy chúng tới một cái kết tăm tối nhất mà không ai trong ba đứa có thể lường trước được khi ấy. Nuối tiếc lớn nhất của tôi sau khi đọc tác phẩm này, đó là cho đến cuối cùng, chẳng một ai, chẳng một người nào nhận ra rằng các em đã cần sự giúp đỡ đến nhường nào. Những mảnh đời nhỏ bé bất hạnh ấy, cứ thế bị lãng quên theo dòng chảy của thời gian, như chưa hề tồn tại trong ánh mắt người đời trên thế gian này.

So với hai đứa trẻ, Chu Triều Dương có phần “may mắn” hơn: cậu có một gia đình, một căn nhà để ở và là một học sinh xuất sắc của trường. Nhưng cũng như hai người bạn của mình, đó không phải một gia đình đúng nghĩa. Rất dễ để nhận thấy sự khác biệt về tính cách so với lứa tuổi của Chu Triều Dương ngay từ những hồi đầu tiên của tác phẩm: xét nét, tính toán, cân đo đong đếm lợi ích. Cách cậu bé suy nghĩ, hành động vượt xa so với lứa tuổi thực của mình. Thế nhưng, đây vốn dĩ không nên được coi là mầm mống của cái ác, bởi tính cách này được sinh ra từ sự ám ảnh từ quá khứ không mấy hạnh phúc. Cậu bé luôn khao khát có một gia đình vẹn toàn. Và bạn đọc có thể sẽ nhận ra, có lẽ cậu sẽ không khao khát đến thế, nếu như những người xung quanh luôn vô tình hay cố ý, để lại cho cậu một vết thương lòng về cái gọi là gia đình. Và mọi chuyện có lẽ cũng sẽ chỉ có thế, nếu như cậu không gặp hai người sẽ trở thành bạn thân nhất của cậu, hay nếu như họ không tình cờ quay được đoạn video đó, nếu như cậu không gặp Chu Tinh Tinh vào ngày hôm đó. Thế nhưng, ở đời vốn dĩ chẳng tồn tại hai chữ “nếu như”. Liên tục bị dồn vào bế tắc, đường cùng, Chu Triều Dương dần dần thay đổi, khiến cậu bé ngày nào không còn chỉ là một nạn nhân của quá khứ, mà trở thành kẻ gây ra cái ác thật sự. Không có một chi tiết thừa thãi, quá logic và hợp lý, quá trình thay đổi tính cách của Triều Dương khiến tôi phải rợn người mà tự vấn: Khi mọi hy vọng cuối cùng của một người bị triệt tiêu hết thảy, không trừ một ai, kể cả một đứa trẻ chưa vị thành niên, lại có thể thay đổi đến thế sao? Ám ảnh tâm lý trong Chu Triều Dương đã quá nặng nề, dẫn cậu tới một ngã ba chẳng hề mong đợi: Hoặc là kết liễu những kẻ gây ra nỗi đau khổ cho cậu, hoặc là chờ đợi một tương lai sống trong địa ngục. Và rồi, cậu bé đã chọn phương án tàn nhẫn nhất, triệt để vứt đi sự ngây thơ cuối cùng còn lại trong tâm hồn. Thực là một tình thế éo le với độc giả: Không thể không đồng cảm với nhân vật, nhưng đồng thời, cũng không thể làm lơ tội ác của cậu ta. Chu Triều Dương đã giết người, đó là điều vĩnh viễn không thể thay đổi được. Câu hỏi đặt ra là, liệu tội ác của cậu có nên bị vạch trần, hủy hoại cả cuộc đời của cậu bé hay không? Đối với người chưa đọc tác phẩm, sẽ thật dễ dàng để tôi nhận được một lời phản hồi quyết đoán từ bạn, dù đó có là một cái gật đầu hay không. Nhưng, nếu bạn đã gấp những trang sách cuối cùng lại và ngồi ngẫm nghĩ một hồi, có lẽ tôi sẽ nhận được một sự thay đổi suy nghĩ trong bạn.

Khi tất cả mọi người bên cạnh sau này đều dùng ánh mắt đề phòng, sợ hãi nhìn vào nó, tâm lý của đứa trẻ này sẽ bị tổn thương ra sao? Sau này nó phải đối diện với cái thế giới này như thế nào?

Ngón tay ông dừng lại ở vị trí giữa “gọi điện” và “tắt”, chỉ cách một cen-ti-mét.

Một cen-ti-mét này, hướng về bên phải, có thể là một đứa trẻ từ giờ sẽ có được một cuộc sống hoàn toàn mới, chăm chỉ học tập, ngày càng tiến bộ; hướng về bên trái, có thể tất cả mọi hành vi ngụy tạo của cậu ta đều bị lật tẩy, trơ trọi lộ ra trước mặt tất cả mọi người, tâm lý sẽ bị tổn thương nặng nề, thay đổi toàn bộ cả cuộc sống của cậu ta sau này.

Một cen-ti-mét này, sẽ hướng tới hai cuộc sống tương lai hoàn toàn khác biệt.

Một cen-ti-mét này là một cm dài nhất trên thế giới.

Đó cũng là nỗi băn khoăn bị bỏ ngỏ ở cuối tác phẩm này. Người duy nhất biết được sự thật, lại là một người ngoài cuộc hoàn toàn không liên quan - Nghiêm Lương, một người đã từ bỏ nghề cảnh sát và lựa chọn cuộc sống của một người bình thường. Không còn là một người thực thi pháp luật, đứng ở vị trí khác biệt so với một người cảnh sát ngày ngày chiến đấu với tội phạm, sự khoan dung của một người ngoài cuộc khiến bản thân ông lưỡng lự. Miệng lưỡi thế gian như con rắn độc. Đạo lý này, ông hiểu rất rõ. Một khi tuyến phòng thủ cuối cùng bị đánh vỡ, đứa trẻ này sẽ không chết dưới lưỡi đao của pháp luật, mà cả đời nó, sẽ sống trong sự xa lánh, gièm pha của những người xung quanh. Khi một người tiếp tục bị dồn vào đường cùng, dù có là ai đi chăng nữa, hoàn toàn không thể đoán biết trước chuyện gì có thể xảy ra. Có thể sẽ có thêm một, hoặc nhiều sinh mạng sẽ bị đe dọa. Dẫu chỉ là một cen-ti-mét, dẫu chỉ là một khoảng cách giữa hai phím điện thoại, nhưng lại có thể quyết định hướng đi một kết cục.

Đứng trước hai lựa chọn có thể định đoạt cuộc sống của một con người, người đàn ông đó sẽ làm như thế nào? Đó là câu hỏi cuối cùng mà Tử Kim Trần để lại cho độc giả tự mình trả lời. Một cái kết mở. Đối với tôi, đây là cái kết thỏa đáng nhất cho câu chuyện này. Không có một câu trả lời nào, thực ra là câu trả lời đúng đắn nhất. Và dù Nghiêm Lương có lựa chọn như thế nào, kết cục của tác phẩm cũng rẽ sang một chiều hướng logic nhất.

Lời kết

Những vấn nạn xã hội có thể sẽ không bao giờ chấm dứt như ý muốn của chúng ta. Có điều, xin bạn đừng vội rơi vào hoang mang, hay mang một chút tâm lý “hận đời” sau khi khép lại cuốn sách này. Tử Kim Trần gợi lên cho độc giả sự đồng cảm với hung thủ, cũng chính là muốn mỗi người nhìn nhận một cách toàn diện hơn về bản chất của tội ác. Cái thiện và cái ác tồn tại trong mỗi con người, chính hoàn cảnh đẩy đưa mới là cái tạo nên “tội phạm”. Dưới đây là một trích dẫn từ tác phẩm Đọc Thầm của Priest mà theo tôi, quả thực cũng cùng chung suy nghĩ với ông:

Chúng ta không ngừng tìm hiểu nguyên nhân cũng như tìm hiểu động cơ xuất phát của những kẻ phạm tội, phải tìm kiếm những niềm vui nỗi buồn sự an lạc và yếu ớt nhất của họ, không những thử đặt mình vào hoàn cảnh của họ mà còn phải cảm thông cho họ, tha thứ cho họ, không phải để cho tội ác một lý do trốn tránh, không phải để bái phục trước sự phức tạp của nhân tính, không phải để xét lại mâu thuẫn xã hội, càng không phải để dị hóa cả chính mình thành quái vật.

Chúng ta chỉ đang tìm cho mình, và cho những người vẫn gửi gắm kỳ vọng vào thế giới này - một lời giải thích công bằng mà thôi.

Review chi tiết bởi: Yến Ly - Bookademy

Hình ảnh: Yến Ly

Chúng tôi đang cần tìm đối tác, nhà đầu tư để chung tay xây dựng và phát triển Thư Viện Sách. Quý bạn hữu nếu quan tâm vui lòng liên hệ với ban quản trị qua email: www.thuviensach.vn@gmail.com
Xin chân thành cám ơn!